Εδώ και μέρες ζαλισμένος παρακολουθώ μια κυβέρνηση να βολτάρει μπαινοβγαίνοντας στον χώρο του αυτονόητου με διαβατήριο την εξουσία.
Όλοι παρακολουθήσαμε τη δημόσια συζήτηση στο πλαίσιο της ψήφισης του νόμου που επιτρέπει τη λειτουργία Μη-Κερδοσκοπικών παραρτημάτων Ιδιωτικών Πανεπιστημίων της αλλοδαπής κόντρα στη σαφή διάταξη της παρ. 8 του άρθρου 16 του Συντάγματος («H σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται»).
Το κυριότερο επιχείρημα της κυβέρνησης ήταν η κατίσχυση του Ενωσιακού Δίκαιου (αποφάσεις Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, Συνθήκη Λειτουργίας Ε.Ε ) πάνω στο Σύνταγμα όταν υπάρχει ασυμφωνία μεταξύ τους.
Η αγωνία μάλιστα να τεκμηριωθεί αυτή η τουλάχιστον αμφιλεγόμενη άποψη ανακύπτει έντονα και στην αιτιολογική έκθεση του νόμου. Οι επαναλαμβανόμενες αναφορές στην αναγκαιότητα «δυναμικής ή τελολογικής ερμηνείας» του Συντάγματος, η διαπίστωση πως «η ερμηνεία επιφέρει μια ‘άτυπη’ αλλαγή του Συντάγματος, η οποία αντιδιαστέλλεται από την ‘τυπική’ αλλαγή του», που επέρχεται μέσω Συνταγματικής Αναθεώρησης, όλα αυτά αποτελούν καινοφανή επιχειρήματα που ξενίζουν ακόμα και καλόπιστους.
Περίπου ένα μήνα μετά και εβδομήντα άρθρα παρακάτω, ανακύπτει ή ίδια συζήτηση, αλλά από την άλλη πλευρά…
Ενώ η κοινωνία ακόμα προσπαθεί να χωνέψει τον μακιαβελικό τρόπο νομοθέτησης, αυτή τη φορά είναι οι πολίτες που θέτουν θέμα παράκαμψης του άρθρου 86 του Συντάγματος: αυτού που εισάγει διάκριση υπέρ των μελών της κυβέρνησης και ασυλία για τα ποινικά αδικήματα που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Σύμφωνα με το πόρισμα της Ευρωπαίας Εισαγγελέως το άρθρο αυτό του Συντάγματος έρχεται σε αντίθεση με το Ενωσιακό Δίκαιο και πρέπει να αλλάξει. Με βάση αυτό το πόρισμα, μέλη του Συλλόγου συγγενών θυμάτων Τεμπών υπέβαλαν προ ημερών αίτηση άρσης της ασυλίας δύο πρώην υπουργών. Στο αίτημα αναφέρεται πως η συγκεκριμένη συνταγματική πρόβλεψη «παρεμποδίζει την εφαρμογή των διατάξεων της ευρωπαϊκής εισαγγελίας ως προς τη διεξαγωγή της έρευνας, δίωξης και επιβολής του νόμου για εικαζόμενες αξιόποινες πράξεις» των Κώστα Καραμανλή και Χρήστου Σπίρτζη, καθώς και ότι «το Ενωσιακό Δίκαιο υπερτερεί του Συντάγματος» και ως εκ τούτου, πρέπει «να καταστεί αυτοδικαίως ανεφάρμοστη η διάταξη του άρθρου 86 του Συντάγματος».
Και λες, τώρα τι γίνεται; Στριμώχτηκε η κυβέρνηση; Αυτοπαγιδεύθηκε μέσα στο ίδιο της το επιχείρημα; Όχι βέβαια! Δεν υπάρχουν τέτοια αδιέξοδα στην αντιπροσωπευτική μας δημοκρατία. Το στομάχι σου ανακατεύεται όταν παρακολουθεις μια ακόμα υπέρβαση. Επιθέσεις στελεχών εναντίον της «αυθαιρεσίας» της Ευρωπαίας Εισαγγελέως αποδεικνύουν εμφατικά πως αυτή η κυβέρνηση δεν έχει σκοπό να λογοδοτήσει σε κανέναν (λιγότερο ισχυρό από αυτήν), μέχρι τις επόμενες εθνικές εκλογές.
Ίσως πρέπει να προβληματιστούμε πάνω στο πώς δημιουργούνται εκείνες οι περιστάσεις που οδηγούν μια κυβέρνηση σε τέτοιο βαθμό αλαζονείας ώστε να επιχειρεί να επιβάλει ερμηνείες λέξεων, εννοιών, νόμων και προθέσεων. Να επανανοηματοδοτεί πράγματα που μάλλον … τα «έχουμε καταλάβει λάθος». Να εξομοιώνει τα ανόμοια ή να διαχωρίζει τα όμοια όπως νομίζει. Και από τη μία μεν, να απαιτεί αυτό το «νόμισμα» να γίνεται αποδεκτό στη δημόσια συζήτηση όταν έχει κέρδος, από την άλλη δε, να μας το πετάει στα μούτρα ως κάλπικο όταν ζημιώνεται.
Ίσως πρέπει να προβληματιστούμε από τη συσσωρευμένη κακή πείρα κυβερνήσεων που, όπως και αυτή τώρα, αγωνίζονται να επιβληθούν απέναντι στη κοινή βούληση και τη κοινή λογική με μόνη διαχρονική σταθερά τους ένα «ενστικτώδικο» – σχεδόν ζωικό – αντανακλαστικό γάντζωμα στην εξουσία.
26.03.2024 | ΦτΔ | Γιώργος Θωμάκος
