2α. Απόφαση με πρωτοβουλία του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου: Εάν επιχειρείται η διεξαγωγή δημοψηφίσματος «από τα πάνω» δηλαδή απευθείας από το δημοτικό συμβούλιο, απαιτείται:
(α) η εγγραφή της πρότασης περί δημοψηφίσματος ως θέμα ημερήσιας διάταξης σε συνεδρίαση του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου από όποιον έχει δικαίωμα να προτείνει τα θέματα ημερήσιας διάταξης και
(β) η απόφαση του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου που αποδέχεται την πρόταση με πλειοψηφία 2/3. Στην απόφαση περί διενέργειας δημοψηφίσματος πρέπει να προσδιορίζεται:
(1) Το ερώτημα ή τα ερωτήματα που πρόκειται να τεθούν σε ψηφοφορία και οι εναλλακτικές απαντήσεις που θα τεθούν υπόψη των εκλογέων. Το ερώτημα ή τα ερωτήματα στα οποία θα κληθούν να απαντήσουν οι εκλογείς πρέπει να είναι κατά το δυνατόν πλήρη, σύντομα και σαφή. Η προτίμηση του εκλογικού σώματος εκφράζεται επί δύο εκ των προτέρων καθορισμένων απαντήσεων, είτε με τη χρήση των όρων «ΝΑΙ» ή «ΟΧΙ» και άλλων συναφών, είτε με την επιλογή μεταξύ δύο προτεινόμενων λύσεων ή επιλογών.
(2) Η ημερομηνία διεξαγωγής της ψηφοφορίας. Ο νόμος απαγορεύει να διεξαχθεί δημοψήφισμα (α) κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου για την ανάδειξη των μελών του εθνικού ή του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, (β) κατά την προεκλογική περίοδο για την ανάδειξη των αυτοδιοικητικών αρχών και (γ) κατά την προεκλογική περίοδο της διεξαγωγής δημοψηφίσματος σε εθνικό επίπεδο. Δημοψήφισμα δεν επιτρέπεται, επίσης, να διεξαχθεί (δ) κατά το ημερολογιακό έτος της διενέργειας των εκλογών για την ανάδειξη των αυτοδιοικητικών αρχών και (ε) 1 έτος από την διεξαγωγή του προηγούμενου. Σημείωση: Προεκλογική περίοδος θεωρείται ο χρόνος από την προκήρυξη των εκλογών ή του δημοψηφίσματος. Από την διατύπωση του νόμου (εξ αντιδιαστολής) φαίνεται να επιτρέπεται η διεξαγωγή τοπικού δημοψηφίσματος την ίδια ημέρα με βουλευτικές εκλογές , ή εκλογές για το ευρωκοινοβούλιο, ή κατά την ημέρα διενέργειας εθνικού δημοψηφίσματος.
(3) Ο χαρακτήρας του προκηρυσσόμενου δημοψηφίσματος ως αποφασιστικού ή συμβουλευτικού. Σημείωση: Όταν το αντικείμενο του δημοψηφίσματος δεν ανάγεται στην αποφασιστική αρμοδιότητα του οικείου δήμου ή της οικείας περιφέρειας, τότε έχει υποχρεωτικά συμβουλευτικό χαρακτήρα.
(4) Το ύψος της προκαλούμενης δαπάνης, η οποία βαρύνει το δήμο ή την περιφέρεια που προκηρύσσει το δημοψήφισμα. Προφανώς, η δαπάνη θα είναι ανάλογη ή συγκρίσιμη με την δαπάνη που προκαλείται για τον ΟΤΑ σε περίπτωση άλλων εκλογών ή δημοψηφίσματος
(5) και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα.
2β. Απόφαση με πρωτοβουλία των εκλογέων του οικείου ΟΤΑ: Όταν η πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος ανήκει στους εκλογείς του οικείου δήμου ή της οικείας περιφέρειας, τότε αφού υποβληθεί το αίτημα από την ομάδα πρωτοβουλίας συνοδευόμενο από τις απαιτούμενες υπογραφές των εκλογέων απαιτείται απόφαση επί του αιτήματος των εκλογέων για δημοψήφισμα: Στην περίπτωση αυτή ο Πρόεδρος του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου οφείλει να εισαγάγει το θέμα προς συζήτηση και ψήφιση στο οικείο συμβούλιο μέσα σε ένα (1) μήνα από την υποβολή του. Η μη εισαγωγή προς συζήτηση και ψήφιση του αιτήματος δημοψηφίσματος από τον πρόεδρο του οικείου δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου συνιστά σοβαρό πειθαρχικό αδίκημα. Η απόφαση λαμβάνεται με απλή πλειοψηφία και πρέπει να περιλαμβάνει:
(Α) Το ερώτημα ή τα ερωτήματα που πρόκειται να τεθούν σε ψηφοφορία και οι εναλλακτικές απαντήσεις που θα τεθούν υπόψη των εκλογέων. Το δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο θα λάβει απόφαση επί του ερωτήματος δημοψηφίσματος που διατύπωσαν οι εκλογές. Κατ’ εξαίρεση, εφόσον το αίτημα που αρχικώς έχει υποβληθεί είναι διατυπωμένο κατά τρόπο ασαφή ή πρόδηλα μεροληπτικό, το οικείο συμβούλιο, με απόφασή του, που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων 2/3 των μελών του, μπορεί να αναδιατυπώνει το ερώτημα, κατά τρόπο ώστε αυτό να μην αφίσταται, πάντως, από το νόημα και το σκοπό του αρχικώς υποβληθέντος αιτήματος.
Επίσης, το οικείο συμβούλιο μπορεί, με απόφαση που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων 2/3 των μελών του, να προκηρύσσει την ταυτόχρονη διεξαγωγή δημοψηφίσματος και για άλλα θέματα.
Το ερώτημα ή τα ερωτήματα στα οποία θα κληθούν να απαντήσουν οι εκλογείς πρέπει να είναι κατά το δυνατόν πλήρη, σύντομα και σαφή. Η προτίμηση του εκλογικού σώματος εκφράζεται επί δύο εκ των προτέρων καθορισμένων απαντήσεων, είτε με τη χρήση των όρων «ΝΑΙ» ή «ΟΧΙ» και άλλων συναφών, είτε με την επιλογή μεταξύ δύο προτεινόμενων λύσεων ή επιλογών.
(Β) Ημερομηνία διεξαγωγής της ψηφοφορίας. Ο νόμος απαγορεύει να διεξαχθεί δημοψήφισμα (α) κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου για την ανάδειξη των μελών του εθνικού ή του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, (β) κατά την προεκλογική περίοδο για την ανάδειξη των αυτοδιοικητικών αρχών και (γ) κατά την προεκλογική περίοδο της διεξαγωγής δημοψηφίσματος σε εθνικό επίπεδο. Δημοψήφισμα δεν επιτρέπεται, επίσης, να διεξαχθεί (δ) κατά το ημερολογιακό έτος της διενέργειας των εκλογών για την ανάδειξη των αυτοδιοικητικών αρχών και (ε) 1 έτος από την διεξαγωγή του προηγούμενου. Σημείωση: Προεκλογική περίοδος θεωρείται ο χρόνος από την προκήρυξη των εκλογών ή του δημοψηφίσματος. Από την διατύπωση του νόμου (εξ αντιδιαστολής) φαίνεται να επιτρέπεται η διεξαγωγή τοπικού δημοψηφίσματος την ίδια ημέρα με βουλευτικές εκλογές , ή εκλογές για το ευρωκοινοβούλιο, ή κατά την ημέρα διενέργειας εθνικού δημοψηφίσματος.
(Γ)Τον χαρακτήρα του προκηρυσσόμενου δημοψηφίσματος ως αποφασιστικού ή συμβουλευτικού. Σημείωση: Όταν το αντικείμενο του δημοψηφίσματος δεν ανάγεται στην αποφασιστική αρμοδιότητα του οικείου δήμου ή της οικείας περιφέρειας, τότε έχει υποχρεωτικά συμβουλευτικό χαρακτήρα.
(Δ) Το ύψος της προκαλούμενης δαπάνης, η οποία βαρύνει το δήμο ή την περιφέρεια που προκηρύσσει το δημοψήφισμα. Προφανώς, η δαπάνη θα είναι ανάλογη ή συγκρίσιμη με την δαπάνη που προκαλείται για τον ΟΤΑ σε περίπτωση άλλων εκλογών ή δημοψηφίσματος
(Ε) και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα.
