ΗΠΑ: τρία δημοψηφίσματα για τους γάμους των ομόφυλων την ημέρα των προεδρικών εκλογών

Μπορεί στην Ελλάδα το πολιτικό σύστημα και οι παρατρεχάμενοί του να απέρριψαν την πρόταση να διενεργηθεί δημοψήφισμα για τον νόμο που αναγνώρισε τον γάμο των ομοφύλων με τον ισχυρισμό ότι δήθεν για τα δικαιώματα δεν μπορεί να γίνει δημοψήφισμα, αλλά στις ΗΠΑ, μόνο στις 5 Νοεμβρίου 2024, ημέρα των προεδρικών εκλογών, σε πολιτειακό επίπεδο θα γίνουν τρία ανάλογα δημοψηφίσματα. Μάλιστα, και τα τρία αυτά δημοψηφίσματα έχουν τον χαρακτήρα του συνταγματικού δημοψηφίσματος, διότι στοχεύουν στην αναθεώρηση των σχετικών διατάξεων των πολιτειακών Συνταγμάτων που ρυθμίζουν το ζήτημα αυτό. Ειδικότερα:

Το 1^ο δημοψήφισμα θα διεξαχθεί στην Πολιτεία της Καλιφόρνιας. Σύμφωνα με την πρόταση 3 (proposition 3) επιδιώκεται η τροποποίηση της ενότητας 7.5 του αρ. Ι του πολιτειακού Συντάγματος ώστε, αντί της υπάρχουσας διάταξης που ορίζει ότι μόνο ο γάμος μεταξύ ενός άνδρα και μίας γυναίκας είναι έγκυρος ή αναγνωρίζεται στην Καλιφόρνια , να τεθεί μία γενικότερη διάταξη, η οποία θα κατοχυρώνει τον γάμο ως θεμελιώδες δικαίωμα ανεξαρτήτως φύλου ή φυλής, εντός του πλαισίου των αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων για απόλαυση ζωής και ελευθερίας, επιδίωξη ασφάλειας , ευτυχίας και ιδιωτικότητας, ίση προστασία και δίκαιη διαδικασία.

Η πρόταση έτυχε ευρύτατης πλειοψηφίας στα νομοθετικά σώματα της πολιτείας λαμβάνοντας ψήφους 67-0 και 13 απόντες στην Βουλή και ψήφους 31-0 και 9 απόντες στην Γερουσία. Υποστηρίζεται, μεταξύ άλλων, από το Δημοκρατικό κόμμα και τους προσκείμενους σε αυτό Κυβερνήτη Γκάβιν Νιούσομ (Gavin Newsom) και Γερουσιαστή Σκοτ Βίνερ (Scott Wiener), την Εργατική Ομοσπονδία Καλιφόρνιας, το Εμπορικό Επιμελητήριο και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αντιτίθενται σε αυτήν οργανώσεις όπως το Οικογενειακό Συμβούλιο Καλιφόρνιας , ή η επιτροπή νομοθετικής δράσης γυναικών που ανησυχούν για την Αμερική.

Ανάλογο ερώτημα με εκείνο της Καλιφόρνια τίθεται και στο 2^ο δημοψήφισμα που θα διεξαχθεί στην Πολιτεία του Κολοράντο, καθώς επιδιώκεται η κατάργηση της διάταξης του άρ. 31 του πολιτειακού Συντάγματος που ορίζει ότι μόνο η ένωση ενός άνδρα και μίας γυναίκας είναι έγκυρη και αναγνωρίζεται ως γάμος εντός της Πολιτείας. Η σχετική πρόταση εγκρίθηκε στην Βουλή με ψήφους 46 υπέρ, 14 κατά και 5 απόντων και στην Γερουσία με ψήφους 29 -5. Υποστηρίζεται μεταξύ άλλων από τον Κυβερνήτη Τζάρεντ Πόλις (Jared Polis) και την Γερουσιαστή Τζόαν Τζινάλ (Joann Ginal) που πρόσκεινται στο Δημοκρατικό Κόμμα, τον εκπαιδευτικό Σύλλογο Κολοράντο και διάφορες οργανώσεις, ενώ αντιτίθεται σε αυτό ο Σκοτ Μπότομς (Skott Bottoms) μέλος της Βουλής του Κολοράντο που πρόσκειται στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.

Εξάλλου και με το 3^ο δημοψήφισμα που θα διεξαχθεί στην Πολιτεία της Χαβάης επιδιώκεται αντίστοιχα η κατάργηση της διάταξης του άρ. 23 του πολιτειακού Συντάγματος που ορίζει ότι ο νομοθέτης μπορεί να θεωρεί τον γάμο μόνο εάν συνάπτεται από ζευγάρια αντιθέτου φύλου. Η σχετική πρόταση εγκρίθηκε στην Βουλή με ψήφους 43-6 και στην Γερουσία με ψήφους 24-1και υποστηρίζεται από το Δημοκρατικό Κόμμα, επιμελητήρια και αρκετές οργανώσεις.

Το πρώτο συνταγματικό δημοψήφισμα στις ΗΠΑ με το οποίο καταργήθηκε η απαγόρευση γάμου των ομοφύλων ζευγαριών έγινε στην Νεβάδα το 2020. Τότε οι πολίτες είχαν εγκρίνει την αλλαγή του Συντάγματος με ποσοστό 62,43%.

Όσον αφορά γενικά τα συνταγματικά δημοψηφίσματα στις ΗΠΑ, αξίζει να σημειωθεί ότι σε όλες σχεδόν τις Πολιτείες το Σύνταγμα μπορεί να αναθεωρηθεί μόνο με δημοψήφισμα. Απεναντίας, στην Ελλάδα οι πολίτες αποκλείονται από την αναθεώρηση του Συντάγματος της χώρας, η οποία με βάση του άρ. 110 του Συντάγματος ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Βουλής. Έτσι, το πολιτικό σύστημα μπορεί ανεξέλεγκτα να θεσπίζει διατάξεις προνομίων και ασυλίας για τον εαυτό του με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την διαβόητη διάταξη του άρ. 86 περί δήθεν ευθύνης των Υπουργών.

ΠΗΓΗ: https://ballotpedia.org/Main_Page