Ποιος πρέπει να καθορίζει τους όρους εγκατάστασης και λειτουργίας ενός
αιολικού πάρκου, ή ενός καζίνο εντός των ορίων ενός δήμου; Ποιος πρέπει να
έχει αρμοδιότητα να αποφασίζει για τους όρους δόμησης και το ύψος των
κτιρίων μίας πόλης, για τα πάρκα της, για το οδικό της δίκτυο, για την
πρόσβαση στις ακτές της, ή για την διαχείριση των απορριμμάτων της;
Πλέον στην Ελλάδα το φαινόμενο να αποφασίζει για όλα αυτά η κεντρική
εξουσία, περιφρονώντας την βούληση των τοπικών κοινωνιών, είναι
περισσότερο έκδηλο παρά ποτέ.
Στο σύνολο της ελληνικής υπαίθρου, ακόμη και σε καμένα δάση ή περιοχές
ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, εγκαθίστανται γιγαντιαία αιολικά πάρκα
ιδιοκτησίας μεγάλων οικονομικών παραγόντων, παρά τις εκπεφρασμένες
σφοδρές αντιδράσεις των επιμέρους δήμων και των τοπικών κοινωνιών.
Στις πόλεις, ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός που θεσπίστηκε για την
πρόσκαιρη εξυπηρέτηση της οικονομικής δραστηριότητας των εργολάβων της
οικοδομής χωρίς να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις στην αλλοίωση της
φυσιογνωμίας των πόλεων και στην υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των
πολιτών και χωρίς να έχει λόγο επ’ αυτού η τοπική κοινωνία, απειλεί να
διαλύσει τόσο τις πόλεις, όσο και την ίδια την οικονομική δραστηριότητα της
οικοδομής.
Άνωθεν αποφάσεις επέβαλαν επίσης την παραχώρηση ακτών παράκτιων
δήμων σε ιδιώτες προς οικονομική εκμετάλλευση, την μετεγκατάσταση του
καζίνο της Πάρνηθας στα όρια των δήμων Αμαρουσίου και Χαλανδρίου, την
κατασκευή του αυτοκινητόδρομου «flyover» στη Θεσσαλονίκη ή το χάος με
την διαχείριση των απορριμμάτων που σήμερα απειλεί τους δήμους και με
οικονομικό θάνατο αφού καλούνται να καταβάλουν υπέρογκο τέλος ταφής
απορριμμάτων. Ανάλογες αποφάσεις επιδιώκουν να ρυθμίσουν κατά το
δοκούν την ανάπλαση του χώρου της ΔΕΘ στη Θεσσαλονίκη, ή να επιβάλουν
την λειτουργία ορυχείων αντιμονίου στη Χίο, παρά τις αντιδράσεις της τοπικής
κοινωνίας που ανησυχεί για πιθανή μόλυνση των υπογείων υδάτων και
σοβαρή υποβάθμιση του περιβάλλοντος και του βιοτικού επιπέδου της.
Οι τοπικές κοινωνίες αλλά και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης που
πλήττονται από τις άνωθεν επιβαλλόμενες αποφάσεις της κεντρικής εξουσίας
που απειλούν με ευτελισμό τη ζωή τους, εξεγείρονται, οργανώνουν
εκδηλώσεις διαμαρτυρίας και σε πολλές περιπτώσεις προσφεύγουν στη
Δικαιοσύνη.
Από τον Ιανουάριο 2024 ωστόσο έχουν και άλλη μία διέξοδο: Καθώς πλέον
τα άρ. 113-151 του νόμου 4555/2018 είναι σε ισχύ, αφού έληξε η περίοδος
αναστολής της εφαρμογής τους που είχε επιβληθεί με το άρ. 11 παρ. 1 του
νόμου 4674/2020, μπορούν να προκαλέσουν τοπικό δημοψήφισμα.
Το τοπικό δημοψήφισμα σε επίπεδο δήμου προκαλείται, είτε με απευθείας
απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που λαμβάνεται με πλειοψηφία των 2/3,
είτε με πρωτοβουλία του 10% των δημοτών και απόφαση του δημοτικού
συμβουλίου που λαμβάνεται με απλή πλειοψηφία.
Ήδη οι φωνές για διεξαγωγή δημοψηφισμάτων ακούγονται σε διάφορα
μέρη της χώρας.
Από τη Θεσσαλονίκη όσον αφορά για την ανάπλαση της ΔΕΘ, μέχρι τα
Βριλήσσια για το ύψος των κτιρίων που απειλούν να αλλοιώσουν την
φυσιογνωμία της πόλης και από το δήμο Πετρούπολης για την επέκταση της
χωματερής στη Φυλή μέχρι τους δήμους που πλήττονται από τις
ανεμογεννήτριες στα βουνά και στα νησιά, τοπικές κοινωνίες που
διαπιστώνουν ότι η κεντρική εξουσία τις αγνοεί και αδιαφορεί για την βούλησή
τους φαίνεται πλέον να συνειδητοποιούν ότι έχουν την ευκαιρία να
διακηρύξουν την πολιτική τους χειραφέτηση.
